<Vakantie Kaapstad & Zuid-Afrika Reizen>

woensdag, februari 02, 2005

JOHANNESBURG, 5 MAART. De dood is een afwendbare aandoening, zeggen ze bij het kraampje van 'Defence Concepts'. ,,Zolang je de juiste materialen maar in huis hebt.'' De verkoper heet Fred, praat met een Duits accent en heeft naar eigen zeggen ,,al 35 jaar ervaring op de straten van Johannesburg''. Achter hem staat een winkelruit die van voren is volgepompt met loden kogels maar aan de achterkant nog puntgaaf is. ,,Zelfs een AK-47 komt hier niet doorheen.''
Een Zuid-Afrikaan moet op alles voorbereid zijn in deze tijden, is het motto van de jaarlijkse beurs voor veiligheidssnufjes, Securex. Zelfs op machinegeweren. Als bewijs laat Fred nog even de foto zien van een vrouwelijke werknemer van een grote oliemaatschappij, die vorige maand om de hoek van haar kantoor in Johannesburg vier kogels, 38 millimeter dik, op haar voorruit kreeg afgevuurd. Het glas bleef heel, laat de vrouw op de foto lachend zien. Fred maakt Zuid-Afrikanen heel gelukkig.
De officiële politiestatistieken beweren dat het aantal moorden in Zuid-Afrika in de afgelopen tien jaar gestaag is gedaald, maar de nationale obsessie voor 'veiligheid en zekerheid' groeit onevenredig. ,,We leven in een betonnen jungle, waar gevaar altijd aanwezig is'', schallen de speakers op een videoscherm naar de hamburgeretende bezoekers van Securex. ,,De strijd voor overleving vraagt om waakzaamheid en voorzorg.''
Dat hoef je Geraldine Greene niet te vertellen. Samen met haar echtgenoot vond ze de 'Robo Guard' uit, nadat twee vrienden werden overvallen en vermoord op hun boerderij op het platteland. ,,Hadden ze Robo Guard gehad, dan waren ze nu nog in leven'', zegt Greene. De smalle trommel van een halve meter zendt een infraroodsignaal uit dat op een kilometer afstand menselijke activiteit kan ontdekken. ,,Genoeg tijd om je geweer uit de kast te halen en aan te leggen'', gilt ze over het schelle gepiep van Robo Guard.
Angst verkoopt in Zuid-Afrika. De beveiligingsindustrie groeit elk jaar met zo'n 15 procent en is inmiddels meer dan anderhalf miljard euro waard. Vijfduizend particuliere beveiligingsbedrijven hebben in de rijke wijken het werk van de politie overgenomen. Tien particuliere beveiligers op iedere agent. De rijken vertrouwen de politie niet. Negentig procent van de alarmsystemen in dit land hebben alleen een verbinding met particuliere beveiligers. Gaat het alarm af, dan sturen zij gewapende mannen met kogelvrije vesten.
Die beveiligingsbedrijven pochen op Securex met hun nieuwste gadgets. Prikkeldraad is uit. Elektrische draden rond het huis ook. Wat de Zuid-Afrikaan tegenwoordig nodig heeft is prikkeldraad waar stroom op staat. Of wat dacht je van de 'shock padlock'? Dat is een slot dat op de vibraties van schroevendraaiers reageert met een oorverdovende knal. Volgens het foldertje slaan dieven daar ,,gillend'' van op de vlucht.
Met 4,5 miljoen pistolen en geweren op zak, zijn Zuid-Afrikaanse burgers tegenwoordig beter bewapend dan politie en leger bij elkaar. Om die wapengekte een halt toe te roepen heeft de regering de regelgeving voor de aanschaf van wapens vorig jaar aanzienlijk verscherpt. Bij de stand van non-lethal defence systems, vinden ze dat ,,belachelijk'' en hebben ze een alternatief gevonden.
,,Moet je dit eens proberen'', zegt de verkoper. Met een luchtpistool zo groot als zijn onderarm vuurt hij een oranje balletje af op een etalagepop die na een ochtend oefenen van top tot teen is bedekt met een witte smurrie. ,,Wat doet een indringer als hij een kogel met 120 meter per seconde op zijn borst krijgt? Juist, ademhalen. Precies op het moment dat het pepperspray in zijn gezicht explodeert. Niet dodelijk maar wel effectief.''
Misdaad doet gekke dingen met de psyche van de Zuid-Afrikaan, concludeerden wetenschappers deze week op een symposium in Johannesburg. Misdaad doet de rijken geloven dat ze het slachtoffer zijn van ,,etnische zuivering'', betoogde een van de essays die op het symposium werd gepresenteerd. Misdaad leidt tot ,,semi-migratie''. Onder die definitie trekken degenen met geld zich terug in speciale woonkampen met hoge muren en slagbomen en bewakers voor de deur. ,,Achter die muren schept die elite een westerse, Europese omgeving'', zegt onderzoeker There Dirsuweit. Aan de andere kant van die muren dreigt het gevaar, dat ook wel Afrika wordt genoemd.
Luister maar eens naar Errol Peace, die 'overlevingscursussen' aanbiedt. ,,Of dat nodig is? Man, dit is Johannesburg. Dit is Afrika.'' Zijn advies in geval van een gewapende overval: blijf kalm en gehoorzaam. En als al die adviezen en maatregelen nog niet genoeg zijn voor een blijvend gevoel van zekerheid, dan kun je bij Imperial Armour altijd nog een kogelvrij vest kopen. ,,Nee, die verkopen we niet alleen aan politie en leger'', zegt verkoopster Louisa Garland. ,,We hebben veel particuliere klanten. Ik heb er net nog één verkocht aan een man die zijn kogelvrij vest aantrekt als hij in de tuin gaat werken.'' (www.nrc.nl)